Oostenrijk. Vakantieland? Ja! Wijnland? Dat zeker! Oostenrijk is een vakantieland bij uitstek, dat met zijn besneeuwde bergtoppen jaarlijks honderdduizenden toeristen trekt. Maar hoewel de geschiedenis van de wijnbouw in het land eeuwen teruggaat, ziet het grote publiek Oostenrijk nog niet zo lang als een typisch wijnland. Gelukkig is dat veranderd. In deze blog leest u meer over Oostenrijk als wijnland. Wat zijn de belangrijkste wijnregio’s? Welke druivenrassen worden er verbouwd? Hoe smaakt een Oostenrijkse wijn?
Vakantieland versus wijnland
Oostenrijk is niet meer weg te denken uit de lijst populaire vakantiebestemmingen. De bergen zijn al jaren populair door de mooie skigebieden en ook in de zomermaanden ontdekken steeds meer toeristen de schoonheid en veelzijdigheid van Oostenrijk. De liften die in de wintermaanden skiërs, snowboarders en langlaufers naar de top van de berg brengen, zijn dezelfde die u in de zomer naar de start van een van de vele hikes brengen, die in de Oostenrijkse bergen zijn uitgestippeld. Wandelingen die u via met bloemen bezaaide velden naar bergtoppen leiden waar u vaak adembenemende uitzichten wachten. Ook het wijntoerisme komt steeds meer op gang. Wijnkenners refereren immers steeds vaker aan Oostenrijk als een van de grootste wijnverrassingen van de laatste jaren. Door het brede aanbod aan wijnen van goede tot uitstekende kwaliteit groeit de goede reputatie van het land in rap tempo.
Populair
Oostenrijk is lekker op stoom. De internationale pers is vol lof over alles wat dit wijnland te bieden heeft. Want het is met recht een wijnland. Zo publiceerde James Suckling een lijst met 100 beste Oostenrijkse wijnen, waarbij er zelfs vijf wijnen 99 punten kregen. Een ongekend hoge score die deze Amerikaanse wijnschrijver maar zelden toekent. Vijftig wijnen konden rekenen op 95 of meer punten. Op een andere erelijst, die van ‘Top 100 wineries in the world’ van het Amerikaanse Wine & Spirits Magazine, werden het afgelopen jaar meerdere Oostenrijkse wijnhuizen opgenomen.
De wijngebieden van Oostenrijk
Oostenrijk is onder te verdelen in verschillende wijngebieden: Burgenland, Niederösterreich, Steiermark en Wenen. Niederösterreich is de grootste regio wanneer het gaat om de productie van Qualitätswein, met acht subregio’s: Kamptal, Traisantal, Wachau, Wagram, Kremstal, Carnuntum, Thermenregion en Weinviertel. Op de 16.000 hectare aan wijngaard in Weinviertel wordt zo’n 30% van alle Oostenrijkse wijnen geproduceerd, waarvan het gros droge witte, lichte wijnen met vaak dat kenmerkende karakter van witte peper. Een typerend aroma van de koningsdruif van Oostenrijk: Grüner Veltliner. Maar ook van Pinot Blanc (Weissburgunder), Merlot, Riesling, Zweigelt, Müller-Thurgau, Welschriesling, Roter Veltliner, Neuburger, Traminer en Muskateller worden wijnen gemaakt.
Kwalificatiesystemen
Oostenrijk kent verschillende manieren om hun wijnen onder te verdelen. Zo is er ‘gewone’ landwijn, te vergelijken met de IGP appellaties in Frankrijk en Italië. En Qualiätswein, te vergelijken met de welbekende AOP van Frankrijk. Deze wijnen kunnen komen uit 1 van de 9 deelstaten of uit specifieke herkomstgebieden uit Niederösterreich, Burgenland, Steiermark of Wien. Ook de DAC’s behoren tot Qualitätswein.
Prädikatswein
Een andere vorm van een Qualitätswein is Prädikatswein. Hierbij gaat het om wijn, gemaakt met een bepaalde rijpingsgraad. Hieronder vallen de categorieën Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Eiswein, Ausbruch en Trockenbeerenauslese.
DAC
DAC (afkorting van ‘Districtus Austriae Controllatus’) is het Oostenrijkse kwalificatiesysteem waarmee Qualitätswein een status toegekend krijgt. Het gaat hierbij om regionale wijnen met een duidelijk smaakprofiel dat typerend is voor dat gebied. Het toekennen van een DAC status kan jaren in beslag nemen. Daar gaat eerst jarenlang onderzoek aan vooraf. Naast deze onderverdeling heeft de Österreichische Traditionsweingüter nog een kwaliteitsstatus in het leven geroepen voor uitzonderlijke wijngaarden. Die kunnen de status krijgen van ‘Erste Lage’ (1ÖTW), het equivalent van een premier cru-status.
Steinfeder, Federspiel en Smaragd
Het DAC-systeem is gericht op de herkomst van de wijn, maar Wachau doet dat net even anders. Deze wijnregio houdt er een eigen kwaliteitssysteem op na. Eentje gebaseerd op het alcoholpercentage en daarmee de stijl van de wijn. De lichtste wijnen, met een alcoholpercentage van 11,5% komen onder de naam Steinfeder op de markt. Federspiel voor wijnen van 11,5% tot 12,5%. En de meest krachtige en complexe wijnen met een minimaal alcoholpercentage van 12,5%, krijgen de toevoeging Smaragd. Smaragd wijnen zijn het summum van wat Grüner Veltliner te bieden heeft. Ze zijn zeldzaam en kunnen lang op fles verder rijpen.
Signature wijn: Grüner Veltliner
Paradepaardje van Oostenrijk is uiteraard de Grüner Veltliner. De druif lijkt met het jaar aan populariteit te winnen. Waar men tot 1990 nauwelijks nog van de druif had gehoord, wordt de wijn nu aangeprezen als ultieme begeleider van menig gerecht in vele restaurants. Van Hong Kong tot New York, er is geen sommelier die deze druif buiten de wijnkaart durft te laten. Als maaltijdbegeleider of voor bij de borrel, de Grüner kan het allemaal. Het zijn over het algemeen wijnen met een fris en uitgesproken karakter, vaak met het typisch voor Grüner Veltliner herkenbare aroma van witte peper.
Bijzondere Oostenrijkse wijn: Gemischter Satz
Oostenrijk staat bekend om wijnen van een druivenras, monocépages. Maar er is een bekende uitzondering: ‘Wiener Gemischter Satz’. Een wijn die zeer geliefd is onder zowel wijnboeren als lokale wijntavernes. Wat de wijn uniek maakt, is zijn samenstelling. Wiener Gemischter Satz bestaat uit een zogenaamde ‘field blend’, de druiven moeten van een Weense wijngaard komen en op die wijngaard moeten minimaal drie Qualitätswein druivenvariëteiten aangeplant zijn, die bovendien samen geoogst en gevinifieerd moeten worden. Tot slot mag het grootste aandeel van een van de druivenrassen niet groter dan 50% zijn, het kleinste niet kleiner dan 10%.
