Wegwijs in Italiaanse wijnetiketten

De juiste wijn kiezen kan enorm lastig zijn. Immers, het grote aanbod is groot én het is niet altijd gemakkelijk om de etiketten te ontcijferen. Begin met het maken van een keuze voor een wijnland, dat is een goed begin. Maar, wat dan? In deze blog helpen we u op weg Italiaanse wijnetiketten te ontcijferen. Wat zijn de meest voorkomende begrippen die u op labels van Italiaanse rode, witte, rosé en mousserende wijnen tegen kunt komen en wat betekenen ze?

Italiaanse wijnstijlen

De volgende – voor de hand liggende stap – is om te bepalen naar welke kleur en wijnstijl u op zoek bent. Bent u op zoek naar een bijzondere wijn om bij een diner te schenken? Of zoekt u een toegankelijke wijn die u altijd koud wilt hebben liggen? Wat basiskennis: in Italië heet witte wijn ‘vino bianco’, rode wijn ‘vino rosso’ en rosé ‘vino rosato’ of ‘chiaretto’. Dan, voor wat betreft wijnstijlen, is het handig om onderstaande begrippen te kennen, die zult u veel tegenkomen.

• Amaro = bitter
• Abbocatto = lichtzoet
• Amabile = halfzoet
• Spumante = mousserend (druk 3 tot 6 bar)
• Frizzante = licht mousserend, vaak een meer simpele wijn dan spumante
• Dolce = zoet
• Secco = droog
• Semisecco = halfdroog

Classificatie: van IGT/IGP tot DOCG

Kleur en wijnstijl bepaald? Natuurlijk is het tevens belangrijk dat de wijn van goede kwaliteit is. Ook in Italië is er een wijnclassificatiesysteem. Wijnmakers hebben dus te maken met regelgeving die de kwaliteit van hun wijnen moet garanderen en daardoor krijgen wijnliefhebbers inzicht in de kwaliteit van de wijnen die zij drinken. De Italiaanse classificatie is het DOC(G)-systeem en bestaat uit vier duidingen:

• DOCG-wijnen zijn de Italiaanse wijnen die de hoogste classificatie genieten. DOCG staat voor ‘Denominazione di Origine Controllata e Garantita’. Producenten die deze wijnen maken, zijn gebonden aan strikte regels met betrekking tot alle aspecten van hun wijnproductie. Niet alleen zijn de toegestane druivenrassen vastgelegd, ook aan het gebied waar druiven mogen groeien en hoe wijnen mogen rijpen zijn regels gebonden.
• DOC staat voor ‘Denominazione di Origine Controllata’. Ook dit zijn wijnen die aan bepaalde productie eisen moeten voldoen, maar minder (en minder strikt) dan bij DOCG.
• Ook kunt u ‘IGT’ of 'IGP' op het etiket van een wijn vinden (Indicazione Geografica Tipica / Indicazione Geografica Protetta). Dit betreft wijnen uit een bepaalde regio maar met een stuk minder kwaliteitseisen dan DOC/DOCG. Deze categorie maakt het voor Italiaanse producenten mogelijk tradities los te laten en wijnen te maken van druiven en in stijlen die niet onder de DOC- en DOCG-classificatie vallen. Daarmee vormt deze categorie een ware proeftuin voor de kwaliteitswijnbouw.
• Vino da Tavola staat voor tafelwijnen en zijn dus de meest eenvoudige wijnen.

Productiemethodes: van Appassimento tot Superiore

Naast classificaties kunt u ook begrippen als ‘Appassimento’, ‘Ripasso’, ‘Superiore’ of ‘Riserva’ tegenkomen op wijnetiketten. Deze hebben veelal te maken met de productiemethode. Wat zijn de meest voorkomende en betekenen ze?

• Appassimento: aan de rode wijnen die volgens deze methode gemaakt worden, liggen (net als bij de beroemde Amarone-wijn uit de Italiaanse wijnregio Veneto) gedroogde druiven aan de basis. De druiven kunnen aan de wijnstokken blijven hangen om te drogen, te drogen worden gelegd in de zon op speciale matten, maar ze kunnen ook worden geplukt en in speciale ruimtes te drogen worden gehangen. Zogenoemde droogzolders hebben vaak luiken in het dak, waardoor er wind doorheen kan waaien die geleidelijk al het water in de druiven laat verdampen. Zo ontstaan er druiven met geconcentreerde aroma’s en veel fruitsuikers. Deze Appassimento-wijnen zijn erg rijk aan geur en smaak.
• Ripasso: wijn waarbij een techniek gebruikt wordt waarbij een tweede gisting plaatsvindt door de toevoeging van gebruikte schillen en pitten van Amarone-wijndruiven. Deze methode zorgt niet alleen voor een extra boost aan geur en smaak, maar ook voor een hoger alcoholgehalte, meer tannines en extra complexiteit. ook deze wijn komt uit de streek Veneto. 
• Superiore: komt u een wijn tegen waar ‘Superiore’ op het etiket staat? Dan gaat het veelal om wijnen met een iets hoger alcoholpercentage dan de “gewone” wijnen binnen de appellatie. Ook kan het duiden op een langere rijping en/of gebruikt worden om een geografische kwaliteit aan te duiden. Het beste stukje wijngaard of het beste subgebied binnen een appellatie.
• Riserva: dit zijn DOC(G)-wijnen met een hoger alcoholpercentage en/of een langere rijping dan de “normale” wijnen binnen de appellatie. Deze rijping hoeft niet per definitie op houten vaten te zijn. De regels variëren per DOC/DOCG.